ახლა კი დავიწყოთ თავიდან, თავიდან როდესაც ბრიტანეთში შეიქმნა "რაღაც", ჯერ არავინ იცოდა რა იყო ის, უბრალოდ იცოდნენ, რომ მოსწონდათ ამ რაღაცის კეთება, იცოდნენ ის რომ ამ რაღაცას ბურთი ესაჭიროებოდა, ისიც იცოდნენ,რომ ბურთი მრგვალი იყო და ამ ბურთთან შეხების დროს არავინ ფიქრობდა იმ "წყეულზე", დიახ დიახ წყეულ ფულზე. უკვე ვახსენე, სპორტის ყველაზე გასაოცარი სახეობის, ფეხბურთის სამშობლო ბრიტანეთი. მიუხედავად იმისა, რომ არის ბევრი მოსაზრება იმაზე, რომ მეჩვიდმეტე საუკუნის შოტლანდიაში შეინიშნებოდა ნიშნები ბურთისა და ადამიანის ურთიერთქმედებისა, ოფიციალურად ფეხბურთის სამშობლოდ ინგლისი მიიჩნევა, თარიღი კი მეცხრამეტე საუკუნე.



ფეხბურთს თავიდან არ გააჩნდა წესები, რაც ყოველი შეხვედრის ჩხუბითა და აყალმაყალით დასრულების მიზეზი ხდებოდა. ანუ საჭირო გახდა ამ ყველაფრის ჩარჩოებში ჩასმა და კანონების შემოღება, რამაც ის რაც მოედანზე ხდებოდა მიზანმიმართულ მოქმედებათა ერთობლიობად აქცია - სახელად კი ფეხბურთი ეწოდა. მეოცე საუკუნეში სპორტის ამ სახეობამ უკვე მთელი მსოფლიო მოაჯადოვა და ნელ-ნელა დაიწყო საერთაშორისო ამხანაგური და ოფიციალური ჩემპიონატების გამართვა. ეს იყო პერიოდი, როდესაც ფეხბურთელები თამაშობდნენ, ერთობოდნენ, სიამოვნებას იღებდნენ, მაგრამ ბევრი მათგანი "მშიერი" იყო, ანუ ფეხბურთი არ იყო ბიზნესი, არ იყო პოპულარობა, არ იყო საკვები, ფეხბურთი იყო ჰაერი, იყო ყველაფერი და ამასთან "ერთადერთი".


დრო გადიოდა და ფეხბურთი მოდიოდა, მოდიოდა და ხალხის ინტერესიც არ აყოვნებდა, მსოფლიო ჩემპიონატის დაარსებამ კი საერთოდ ყველანაირ მოლოდინს გადააჭარბა, ხალხი გიგიჟდა. მეორე მსოფლიო ომმა გარკვეული როლი ითამაშა ფეხბურთის განვითარების შეფერხებაში, მაგრამ მისი დასრულებისთანავე სპორტის სახეობამ კვლავ დაიბრუნა ძველი დიდება და შეიძლება ითქვას მეორედ დაიბადა კიდეც. მალევე დაარსდა ყველასთვის საყვარელი ტურნირი "ჩემპიონთა ლიგა", რომელსაც თავიდან "ჩემპიონთა თასი" ერქვა. აი აქედან იწყება ფეხბურთის რევოლუციის ერა, ერა რომელმაც საბოლოოდ დაიპყრო პლანეტა და ადამიანები დააფიქრა, იქნებ ღირს ქონების ჩადება საქმეში, რომელიც უკანა არასდროს იხევდა, პირიქით მხოლოდ და მხოლოდ წინ მიიწევდა.


მიუხედავად იმისა, რომ პირველი ბუკმეკერული კომპანია შედარებით ადრე დაარსდა, ფეხბურთზე ფსონების დადება და ოფიციალურად ამ სპორტის სახეობით ფულის შოვნის იდეამ წინა პლანზე მეოცე საუკუნის ბოლოსკენ წამოიწია. ფეხბურთელები თავის საქმეს ჩვეულ რეჟიმში აკეთებდნენ, თუმცა მოედნის მიღმა ფეხბურთის ინტერესი "შემოსავალმა" ჩაანაცვლა. საბოლოოდ კი ამ ყველაფერმა მწვანე მინდორიც დაიპყრო, დაიპყრო და განაპირობა ფეხბურთელების მოთხოვნილებების ზრდა. სიამოვნება და გართობა კარგია, მაგრამ ბაზარზე მკვეთრად აიწია ფეხბურთის ფასმა, რამაც ბუნებრივია წარმოშვა ადამიანის "წყეულისადმი" ლტოლვა. 60 - ან წლებში დაიწყო საფეხბურთო მატჩების ტრანსლირება პირდაპირი ეთერით, რამაც ბურთის მაგორებლები პოპულარულებიც გახადა, ამან კი ფულის შოვნის სურვილი მკვეთრად გაზარდა. 80 - იან წლებში მოთხოვნებმა შედეგი გამოიღო ფეხბურთელებისათვის და მათი ანაზრაურება გაიზარდა, მაგრამ ეს არ ქმნიდა დიდ განსხვავებას ძველ და ახალ ფეხბურთელს შორის. ის მაინც თამაშობდა, იღებდა სიამოვნებას, უბრალოდ ის აღარ იყო "მშიერი". ვინც ოდნავ გაკრვეულია საფეხბურთო სამყაროში, კარგად ეცოდინება რომ ამ დროს მრგვალი ბურთის ბატონ პატრონი არგენტინელი "ავადმყოფი" დიეგო მარადონა იყო, რომელიც 1984 წელს იტალიურ ნაპოლში გადაბარგდა. ეს ტრანსფერი მთელი მსოფლიოსთვის საინტერესო იყო, თუმცა მასში გადახდილმა შვიდმა მილიონმა ეს პროცესი მანამდე ყველასათვის გაუგონარ და დაუნახავ რამედ აქცია, თანხას დაემატა "მერსედეს ბენცის" სპეციალურად არგენტინელისათვის დამზადებული მოდელი და ეს ყველაფერი უკვე უჰაერობას იწვევდა.


როგორც მოგახსენებთ მარადონაში გადახდილი შვიდი მილიონი მეოცე საუკუნის ბოლოს რეკორდული იყო, თუმცა ფეხბურთი ამით რადიკალურად არ შეცვლილა, უბრალოდ სახეოაბს საბოლოოდ გაუქრა "ღარიბი" - ს სტატუსი და გახდა უკვე ყველასათვის სასურველი სპორტი არა მარტო ნიჭის გამოვლენის არამედ ამ საქმეში შეიძლებოდა ნათელი მომავლის დანახვაც. აი 90 - ანი წლების ბოლოს კი "წყეულმა" საბოლოოდ მოაქცია თავის ჩარჩოებში სიმწვანეც, ჯერ იყო და პორტუგალიელი ფიგუ, შემდეგ ფრანგი ზიდანი, ინგლისელი ბექემი და ა.შ. ეს ფეხბურთელები არნახული საფასურის გადახდის შემდეგ გადავიდნენ მადრიდის რეალში. ფეხბურთი კარგავდა ხიბლს, მაგრამ შეუძლებელია ფეხბურთმა დაკარგოს ინტერესი, ფეხბურთი კარგავდა სილამაზეს, მაგრამ ფეხბურთი ვერ კარგავს სიდიადეს, ფეხბურთი გახდა "ბიზნესი", არა ფეხბურთი ყოველთვის იყო "ბიზნესი", უბრალოდ "წყეული იყო ჩარჩოში. ახლა ? ახლა ფული ბატონობს ბურთსაც და მის მაგორებელსაც. ეს იყო 3-4 წლიანი პერიოდი, როდესაც ფეხბურთმა განიცადა რევოლუცია, ის გახდა განსხვავებული, უინტერესო ? არა, საინტერესო, მაგრამ ფეხბურთელებისათვის მწვანე მინდორი წითელ ხალიჩად გადაიქცა და იმის მაგივრად რომ ბურთსა და გუნდის წარმატებაზე იფიქრათ, პოზიორობდნენ და არასაფეხბურთოდ ექცეოდნენ ბურთს.


ყველაზე ცუდი კი ბოლოსკენ მოვიტოვე, უფრო სწორად დრომ შემოინახა ბოლოსკენ და ეს ბოლო სულ გაგრძელდება სანამ დრო ივლის, ანუ თუ ადრე დიდ თანხას გუნდის მეპატრონეები იხდიდნენ უკვე ჩამოყალიბებულ სუპერვარსკვლავში, ახლა შეიძლება ჩამოუყალიბებელი, "ცხვირმოუხოცავი" ბავშვი მოიწონოს, რომელიმე გუნდმა და გადაიხადოს მასში 40 მილიონი, ამასთან დაუნიშნოს დიდძალი ანაზღაურება, რაც შემდეგ იწვევს ვარსკვლავების უკმაყოფილებას და ხელფასის გაზრდის მოთხოვნას, შემდეგ საშუალო დონის ფეხბურთელებიც ერთვებიან საქმეში, რამდენიმე წელში ირკვევა რომ შეცდნენ ამ ახალგაზრდაში, უშვებენ გუნდიდან მიზერულ თანხად მაგრამ დანარჩენ ფეხბურთელებს კი შერჩებათ ეს მომატებული ანაზღაურება. დრეს დღეობით თითოეული ადამიანი ვინც კი ოდნავ მაინც არის ჩართული ფეხბურთში, მის ყოველ ნაბიჯს სემოსავლის გამო აკეთებს, აღარავის ახსოვს სიამოვნება, ახსოვთ მხოლოდ წარმატება, მაგრამ ეს წარმატება განაპირობებს შემოსავლების ზრდას, თორემ საკითხავია საერთოდ მიაქცევდა თუ არა ვინმე ყურადღებას სიტყვა"წარამტებას". მოკლედ პროცესი ფულისა და ფეხბურთის ურთიერთქმედებისა გრძელდება ძალიან ცუდად და ეს გაგრძელდება იქამდე სანამ ბაზარზე ფეხბურთი იარსებებს.

-------------------------------------------------------------------